Бөкей

Бөкей

Исаханұлы Бөкей (1915.10.11-1984.23.01) бәкене бойлы, шымыр денелі, шапшаң қимылдайтын, көп сөйлемейтін, сөйлесе сөздің түбін түсіретін жан болған, бірақ ойын-тойда «Қалқаман-Мамыр», «Алпамыс», «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» қиссаларын жатқа айтып, өзінің қоңыржай үнімен тыңдаушыларын  еліктіріп әкетеді екен.

Шешесі Күлия Әтембекқызы (1910.09.-1989.10) келісті, кесек тұлғалы, ауылға сыйлы, өзі тұстастар арасында ықпалды, ешкімге сөзден есесін жібермейтін, той-жиында суырып салып, өлең айтып, құрбыларын айтысқа шақырып, отырған жерін думан, күлкі ететін жан болған. Сондықтан Оралханның әдебиет пен өнерге бейімдігі ата-анасынан ауысқан қасиет деп ойлауға толық болады.

Бөкей табиғатынан қатал, сөзге шешен, рухы биік, шыншыл жан болса, анасы Күлия ақкөңіл, ақжарқын мінезімен көпке үлгілі болған. Оралхан Бөкейдің анасы Күлия Исақанның тұңғышы Ахметке тұрмысқа шыққан. Ахмет қайғылы қазаға ұщырағаннан кейін, бұрынғының салты – әмеңгерлік заңы бойынша қайнысы Бөкейге тұрмысқа шығады. Отбасының бұл тарихы жайлы жазушының «Бәрі де майдан» хикаятында өте жақсы баяндалған.

Отбасында Шолпан (1937.05.10-2006.18.01), Әймен (1940.28.06-1982.22.12), Ләззат (1941.08.05 – 2000.28.11) атты әпкелері, Мәншүк (1948.22.04-1984.09.10), Ғалия атты қарындастары болған. Үлкен әпкесі Шолпан Шыңғыстайда ата-анасының жанында тұрып, осы әулеттің бүкіл ыстық-суығын бірге бөлісті. Анасы қайтыс болғаннан кейін де, Оралхан қарашаңырағының отын сөндірмей, ауылына келген Оралханды анасының жоқтығын білдірмей қарсы алып, шығарып салатын адам да осы апайы болған. Кейіннен Оралхан мұражайына айналдырылған осы үйдің күтімін жасап, келушілерді қарсы алып, оларға бауыры, келіні жайлы, олардың асыл қасиеттерін жыр етті, яғни мұражайдың алғашқы ұйымдастырушысы да, гиді де бір өзі болды.

Ал екінші әпкесі Әймен жайлы аз жазылады, Жаңаүлгі ауылының жігітіне тұрмысқа шыққан, бұл әпкесі бастауыш сынып мұғалімі болған, ертерек қайтыс болды. Артында бір ұл, бір қызы қалған. Қызы анасының жолын қуған мұғалім.

Ләззат атты қарындасы Берел ауылының Алпысшалов Еңсеген атты жігітіне тұрмысқа шығып, сол ауылда көп жыл пошта меңгерушісі болды, кейінірек Алматыға көшіп барып, сол жақта дүние салды. Артында ұлы Қанат пен қызы Тоты бар.

Ал Мәншүк атты қарындасы Шыңғыстай орта мектебінде қазақ тілі мен әдебиетінің мұғалімі болған. Бұл қарындасы жайлы жазушы шығармаларында көп айтылады. Ол да анасы мен ағасына тартқан шешен, қара сөздің майын тамызған деседі. Мәншүктің де ғұмыры қысқа болды.

Ғалия Нұр-сұлтан қаласында тұрады. Осындай әпке, қарындастарының арасында жалғыз ұл атанып өскен Оралхан еркін де, еркелеу боп өскен. Ата-анасы да, әпке, қарындастары да жалғыз ұлды төбелеріне көтеріп, әлпештеген. Сондықтан да Оралхан сәнді киініп, еркін сөйлеп, еркін өсті. Оның  осы еркіндігі мен еркелігі шығармашылығында да  айқын байқалады.


Басып шығару   E-mail